VÌ SAO DA KHÔ? CÁCH DƯỠNG DA KHÔ NHƯ THẾ NÀO?

Da khô là tình trạng khá phổ biến do nhiều nguyên nhân, gây cảm giác khó chịu và mất thẩm mỹ cho chúng ta, tình trạng này có thể gặp ở bất cứ bộ phận nào trên cơ thể như: mặt, tay, chân,… bài viết này sẽ đề cập đến một số nguyên nhân liên quan đến yếu tố sinh học, hóa học và mội trường, cơ chế tác động của các yếu tố đó lên da và từ đó đưa ra một số khuyến nghị cho việc chữa trị. Ngoài ra những nguyên nhân đó ra vẫn còn một số nguyên nhân khác như độ pH, hormone tiết ra khi căng thẳng hoặc ảnh hưởng của hệ vi sinh vật đường ruột đối với cân bằng nội môi của da.

Trước hết để tìm hiểu nguyên nhân và cách điều trị, chúng ta cùng khái niệm da khô là gì để có cái nhìn tổng thể nhất.

DA KHÔ (DRY SKIN) LÀ GÌ?  

Da khô (xerosis) được đặc trưng bởi làn da thô ráp, có vảy, bong tróc, da mất độ đàn hồi và thường xuyên bị ngứa. Đây là một triệu chứng phổ biến của một số tình trạng da như viêm da dị ứng, bệnh vảy nến, viêm da tiếp xúc kích ứng, bệnh vẩy nến hoặc bệnh chàm dị ứng (eczema craquelé).

NGUYÊN NHÂN GÂY KHÔ DA

Di truyền và các yếu tố môi trường

Từ khía cạnh di truyền, da khô có liên quan đến đột biến gen mã hóa protein cấu trúc filaggrin (Filaggrin là một protein liên quan đến sợi liên kết với các sợi keratin trong các tế bào biểu mô). Sự thiếu hụt filaggrin và các sản phẩm thoái hóa của nó là một phần của NMF, NMF là một hỗn hợp các hợp chất hút ẩm quan trọng để duy trì độ ẩm đầy đủ cho da. Các đột biến khác liên quan đến tình trạng da khô liên quan đến gen involucrin hoặc một số gen aquaporin. 

Các yếu tố môi trường, chẳng hạn như rửa/ tắm thường xuyên hoặc tiếp xúc với độ ẩm không khí thấp, cũng là nguyên nhân gây khô da. Vào mùa đông khi không khí có độ ẩm thấp làm tăng động lực hút nước ra khỏi da và da trở nên khô.

Lão hóa

Có nhiều nguyên nhân tiềm ẩn khác nhau của da khô ở người lớn tuổi bao gồm giảm sự phân hóa biểu bì và tổng hợp lipid. Ngoài ra, mức độ filaggrin thấp hơn ở da có tuổi làm khả năng giữ nước của da giảm đáng kể

Các vị trí cơ thể

Một số vị trí trên cơ thể da có nguy cơ khô rất cao như đầu ngón tay và khớp ngón tay thường tiếp xúc tác động cơ học, mặt và các chi dễ bị khô da vì bán kính đường cong cao hơn nên diện tích tiếp xúc với môi trường cao hơn giúp tăng khả năng bốc hơi nước. Ngoài ra, mặt thường tiếp xúc trực tiếp với môi trường.

Khô da ở cấp độ phân tử

Cấu trúc da thường và da khô

Ở khía cạnh phân tử cấu thành lớp biểu bì của da thì tình trạng da khô có liên quan đến hai thay đổi chính trong thành phần/tổ chức lipid SC: 

- Thứ nhất, có sự gia tăng mức độ lipid chiều dài chuỗi ngắn ở cả lớp ceramide và lipid axit béo tự do. Lipid chuỗi ngắn có lực lien phân tử yếu hơn làm cho hàng rào bảo vệ da ít dày đặc hơn và giảm chức bảo vệ .

- Thứ hai, các thành phần lipid và tổ chức của lớp sừng tăng mức độ tạo thành cấu trúc hình thoi , lớp sừng có cấu trức hình thoi sẽ có sự suy giảm chức năng hàng rào da.

Ngoài tổ chức thì tổng hàm lượng SC lipid cũng ảnh hưởng chức năng hàng rào da hiệu quả. Tỷ lệ lipid/ protein giảm làm giảm chức năng hàng rào da.

pH

 Nếu độ pH trên da quá kiềm (≥9) lớp lipid của da có thể bị tổn thương, dẫn đến khô và kích ứng. Độ pH của da khỏe mạnh có tính axit nhẹ. Với tính axit nhiều hơn, da của bạn có thể chống lại các vi khuẩn có hại và gây hại cho các gốc tự do có thể làm tăng quá trình lão hóa.

Độ pH trên 7 là kiềm, trong khi độ pH dưới 7 có tính axit. Độ pH của da có tính axit yếu, vì vậy các sản phẩm lý tưởng để sử dụng trên da của bạn phải có độ pH tương tự. 

Độ pH cân bằng của da và lựa chọn sản phẩm có độ pH phù hợp

Căng thẳng

Khi bạn cảm thấy căng thẳng, hệ thần kinh giao cảm sẽ tiết ra các hormone như cortisol và adrenaline, cortisol làm tăng sản xuất dầu trong các tuyến da , có thể dẫn đến tắc nghẽn lỗ chân lông và nổi mụn. Khi căng thẳng làm suy yếu chức năng rào cản của lớp sừng và có thể ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng giữ nước của da.

CÁCH CHĂM SÓC DA KHI DA BỊ KHÔ

Làn da khỏe mạnh phải có sự cân bằng 4 quá trình liên quan đến sự hình thành và chức năng hiệu quả của hệ thống hàng rào bảo vệ da bao gồm hình thành NMF, xử lý lipid, biệt hóa tế bào sừng và bong vảy. Từ những nguyên nhân gây khô da chúng ta sẽ có phương pháp giữ ẩm phù hợp cho da. Quá trình dưỡng da thường bao gồm: rửa mặt, mặt na, dưỡng ẩm và có thể có nhiều bước khác nữa tùy nhu cầu mỗi người. Dưới đây mình chia sẻ một số cách chọn sữa rửa mặt và dưỡng ẩm cùng một số loại mặt nạ tốt cho những ai có làn da khô nhé.

Chọn sữa rửa mặt cho da khô

Da khô là do mất nước, nếu sử dụng thêm một loại sữa rửa mặt khắc nghiệt có thể làm nghiêm trọng hơn cho làn da của bạn. Sữa rửa mặt được thiết kế để làm sạch da, vì vậy nhiều loại sữa rửa mặt thường chứa nhiều chất hoạt động bề mặt: xà phòng hút bụi bẩn, dầu và cặn bẩn từ lỗ chân lông. Điều này có thể lấy đi nhiều độ ẩm hơn từ da và dẫn đến các mảng khô, bong tróc. Do đó cần chọn sữa rửa mặt có thành phần nhẹ dịu cho da khô. 

Một số tiêu chí khi chọn sữa rửa mặt cho da khô:

- Sữa rửa mặt dạng kem sẽ có lợi hơn cho làn da khô. Tìm nhãn có ghi “kem” hoặc “kem dưỡng da”, lọ có màu trắng đục hoặc có cảm giác giống như kem dưỡng ẩm.

- Điều đặc biệt quan trọng là chọn các sản phẩm không có mùi vì nước hoa có thể gây kích ứng, Tìm loại không mùi hoặc không có mùi thơm trên nhãn.

- Tìm kiếm các thành phần dưỡng ẩm: Axit hyaluronic là một chất giữ ẩm hàng đầu vì nó thu hút nước cho da, Glycerin và ceramides cũng cung cấp thêm độ ẩm, lô hội và đậu nành có thể tạo cảm giác nhẹ nhàng cho da.

- Xem các chất chống lão hóa: Các thành phần như axit glycolic hoặc axit lactic có thể giúp chống lại các dấu hiệu lão hóa (và ngăn ngừa mụn đầu đen khó chịu), nhưng chúng sẽ lấy đi lượng dầu cần thiết cho da khô.

Sau khi tìm được loại sữa rửa mặt ưng ý, nhớ phảỉ rửa một lần mỗi ngày trước khi đi ngủ, nếu bạn cảm thấy khô hơn có thể bổ sung nước micellar hoặc toner dưỡng ẩm vào buổi sáng. Nếu da vẫn còn khô, hãy khóa ẩm bằng một loại kem dưỡng ẩm tốt cho da khô.

Trong bài viết trước mình có giới thiệu một số loại sữa rửa mặt cho da khô, mọi người có thể tham khảo phía cuối bài viết này: CHỌN SỮA RỬA MẶT ĐẮT HAY RẺ.

Chọn thành phần dưỡng ẩm cho da

Không phải loại kem dưỡng ẩm nào cũng có tác dụng đối với làn da bị mất nước nghiêm trọng, đặc biệt là trong những tháng lạnh. Để bình thường hóa thành phần và tổ chức hàng rào bảo vệ da, một số thành phần được sử dụng như:

- Ceramide hoặc axit béo tự do chuỗi dài, là những lựa chọn ưu tiên, và chất giữ ẩm (như glycerin và axit hyaluronic), giúp hút và giữ ẩm cho da. 

- Dexpanthenol làm tăng hàm lượng nước, tái tạo biểu bì. Bằng cách hỗ trợ quá trình tái tạo biểu bì, dexpanthenol góp phần phục hồi chức năng hàng rào trong tình trạng da khô và giúp thiết lập lại sự biệt hóa biểu bì bình thường.

Một số mặt nạ cho da khô tự làm tại nhà

1. Mặt nạ bơ

Bơ có thành phần dưỡng ẩm rất tốt. Sử dụng trái bơ chín, tươi, trộn với mật ong, dầu dừa, trứng hoặc sữa bơ. Ngoài ra dầu bơ là một loại dầu ăn được ép từ quả bơ, đốivới da dầu bơ chứa vitamin E giúp nuôi dưỡng và làm dịu, cũng như axit oleic để thúc đẩy sản xuất collagen.

2. Hỗn hợp dầu dừa và mật ong

Hỗn hợp tẩy tế bào chết đon giản bằng mật ong và dầu dừa dưỡng ẩm. Tuy nhiên sản phẩm tẩy da chết vật lý này có thể gây kích ứng cho các loại da khô hoặc da nhạy cảm.Sau khi bạn rửa sạch mặt nạ hoặc tẩy tế bào chết, hãy nhớ thoa kem dưỡng ẩm hoặc dầu dưỡng ẩm sau đó để tối đa hóa tác dụng.

3. Mặt nạ sữa

Sữa có tác dụng dưỡng ẩm tuyệt vời cho làn da khô và axit lactic của nó có tác dụng trong việc loại bỏ các tế bào da khô. Có thể kết hợp sữa với khoai tây, bơ, mật ong để cung cấp độ ẩm cho da.

4. Mặt nạ nghệ làm sáng da

Lợi ích của nghệ gồm đặc tính chống oxy hóa và kháng khuẩn và làm giảm viêm. Bạn chỉ cần tạo hỗn hợp bột nghệ với mật ong hoặc dầu dừa. Nó không chỉ dưỡng ẩm mà còn làm sáng da . Tuy nhiên, chỉ giữ mặt nạ nghệ của bạn trong 5 đến 10 phút để da không bị vàng tạm thời.

Trên đây là tất cả những vấn đề liên quan đến làn da khô, cho dù là nguyên nhân gì nhưng nếu bạn đang không may sở hữu làn da khô thì hãy chú ý lựa chọn cho mình loại mỹ phẩm thật phù hợp để cải thiện dần dần và khi chọn được nhớ sử dụng thường xuyên nhé. Một số loại mặt nạ dưỡng da đơn giản từ bơ, dầu dừa, sữa rất tốt và dễ tìm thì các bạn hãy chịu khó chút xíu, vừa dưỡng da vừa thư giãn, đừng để tâm trạng căng thẳng cũng không tốt cho da đó. Chúc các bạn sớm cải thiện được tình trạng khô da nhé. 

----

Ngọc Trâm,